Corona heeft een grote impact op het aantal gasten in hotels en de manier waarop in de hotels moet worden gewerkt. Thuiswerken is meestal geen mogelijkheid en daarom is een veilige werkplek extra belangrijk. Deze nieuwe situatie roept veel vragen op over de rechten van werkgevers maar ook van werknemers. Hieronder beantwoorden wij een aantal vragen die spelen in de hospitality sector.
Heeft een werknemer die in verband met milde klachten thuisblijft recht op loon?
Op dit moment moet iedereen in Nederland thuisblijven bij verkoudheidsklachten zoals neusverkoudheid, lichte hoest of niezen. Wanneer bij iemand binnen het gezin sprake is ernstige klachten zoals verkoudheidsklachten en koorts en/of benauwdheid dient het hele huishouden thuis te blijven. Wanneer de werknemer wel in staat is om zijn werkzaamheden te verrichten, maar uit voorzorg het huis niet kan verlaten heeft hij toch recht op loon. De werknemer kan ook niet verplicht worden om vakantie op te nemen. Als dat mogelijk is kan van de werknemer gevraagd worden dat hij zijn werkzaamheden vanuit huis verricht.
Heeft een werknemer recht op loon als hij thuis zit omdat er onvoldoende werk beschikbaar is?
Als er onvoldoende werk is, heeft de werknemer in beginsel recht op loon. De werkgever kan onder omstandigheden wel een beroep doen op de Tijdelijke noodmaatregel overbrugging voor behoud van werkgelegenheid (NOW 1 en NOW 2 tot 1 oktober 2020). Werkgevers ontvangen een subsidie in de vorm van een tegemoetkoming in de loonkosten ter hoogte van maximaal 90% van de loonsom, bij een minimaal omzetverlies van 20%. De NOW wordt per 1 oktober 2020 verlengd tot 1 juli 2021, maar wordt wel soberder. De NOW 3.0 wordt opgesplitst in 3 tijdvakken van 3 maanden. De omzetdrempel gaat in het tweede tijdvak van de NOW 3.0 van 20% omhoog naar 30%. Werkgevers met een omzetverlies van minder dan 30% komen vanaf 1 januari 2021 dus niet meer in aanmerking voor subsidie. De subsidie bedraagt in de huidige regeling maximaal 90% van de loonkosten. De hoogte is afhankelijk van de omzetdaling. Dit maximum wordt in de NOW 3.0 in drie stappen afgebouwd naar 80%, 70% en uiteindelijk 60% in het derde tijdvak.
Mag een werknemer weigeren om op het werk te verschijnen?
Nee, alleen als sprake is van een reëel gevaar mag de werknemer voor de duur van het gevaar zijn werk onderbreken, bijvoorbeeld als een collega met verkoudheidsklachten zich op de werkvloer bevindt of als de werkgever om een andere reden duidelijk onvoldoende voorzorgsmaatregelen treft. De werknemer dient dan wel aan de werkgever te melden dat hij zijn werk onderbreekt. Andere redenen, zoals alleen angst, zijn geen reden om het werk te onderbreken.
Kan een werkgever een vakantieaanvraag weigeren als een werknemer naar een risicogebied wil reizen of deze reis verbieden?
Voor veel landen geldt op dit moment nog kleurcode oranje. Alle niet noodzakelijk reizen worden afgeraden. Voor verschillende Europese landen geldt code geel. Reizen is toegestaan, maar er zijn nog veiligheidsrisico’s. Vakantie in het buitenland is volgens Rutte dan ook ‘op eigen risico’. Dit is ook van belang voor de arbeidsverhouding. Een werkgever kan de werknemer in beginsel niet verbieden om naar het buitenland te gaan. Wel kan een werkgever de werknemer – conform de instructies van de overheid - sterk afraden om naar landen te reizen waarvoor nog een code oranje geldt. Voor vakanties naar het buitenland in het algemeen (ongeacht een geel of oranje reisadvies) doet een werkgever er verstandig aan om de werknemer erop te wijzen dat de gevolgen van een vakantie voor zijn rekening en risico kunnen komen. Gedacht kan worden aan geen recht op loon indien de werknemer naar het buitenland vertrekt en vervolgens door de lokale autoriteiten of in Nederland in quarantaine wordt geplaatst.
Kan een werknemer een vastgestelde vakantie weer intrekken?
De werknemer kan een door zijn werkgever goedgekeurde vakantie niet eenzijdig wijzigen of zomaar intrekken. De werknemer zal hierover met zijn werkgever in overleg moeten treden. Het hangt af van de omstandigheden van het geval of de werkgever met het verzoek moet instemmen. Uit de rechtspraak weten we dat de werkgever zich in dit geval als ‘goed werkgever’ dient op te stellen. Uiteraard kunnen er vanuit de kant van de werkgever gegronde redenen aanwezig zijn om het verzoek niet te honoreren, bijvoorbeeld omdat er onvoldoende werk beschikbaar is.
Mag je een werknemer medisch laten testen?
Op dit moment is er geen legitieme grond voor werkgevers om zelf gezondheidscontroles uit te voeren bij de werknemers. Als je als werkgever vermoedt dat een werknemer met symptomen kampt, is het raadzaam de werknemer naar huis te sturen en de bedrijfsarts in te schakelen. Een (bedrijfs)arts kan de werknemer laten testen op corona. Werknemers die symptomen van een verkoudheid hebben, kunnen verplicht worden thuis te blijven (ook als zij zich wel in staat voelen te werken). Verder stelt de Autoriteit Persoonsgegevens dat de werkgever van de werknemer mag verlangen om zijn of haar gezondheid zelf scherp in de gaten te houden. Zeker wanneer de werknemer niet vanuit huis werkt. Als voorbeeld geeft de Autoriteit Persoonsgegevens dat de werknemer zelf onder werktijd zijn temperatuur kan meten.
Kan een werknemer die minder te doen heeft gevraagd worden tijdelijk andere werkzaamheden te verrichten om collega’s te ontlasten?
Ja, naar onze mening kan dit onder de gegeven omstandigheden in principe van een werknemer worden gevergd. Voorwaarde is wel dat de betrokken werknemer in redelijkheid in staat is de andere werkzaamheden te verrichten. Uiteraard dient de werknemer eerst in de gelegenheid te worden gesteld eventueel verplicht gestelde (veiligheids)trainingen of cursussen te volgen. Als aan de andere werkzaamheden reële gevaren zijn verbonden, die de werknemer normaliter niet loopt, kan onder omstandigheden de werknemer zich terecht op het standpunt stellen dat hij deze mag weigeren.
Vragen?
Heeft u nog vragen over de gevolgen van het coronavirus op het werk? Aarzel dan niet om contact op te nemen met Ester Damen of Loes ter Meer.
