De duurzaamheidstransitie is als een hobbelige weg waar iedereen met een andere snelheid rijdt. Maar de traagste mag niet het algemene tempo bepalen en perfectie is niet vereist. Er moet wel versnelling komen waar mogelijk en dat is een proces waarin toezichthouders en bestuurders een cruciale rol hebben. Dit zeggen Femke de Vries (bijzonder hoogleraar toezicht RUG, commissaris bij ABN Amro en BNG Bank), Anoushka Wajer (Partner GovernanceQ) en Quirine Tjeenk Willink (advocaat bij Kennedy Van der Laan, gespecialiseerd in overheidsregulering en bestuurlijke handhaving’).
Wajer en De Vries delen hun verhaal tijdens het startevent van It’s Up to Us, een community van betrokken toezichthouders en commissarissen die zich inzetten voor de duurzaamheidstransitie. Daarmee doelen zij op verduurzaming in de breedste zin van het woord: toekomstbestendigheid. De twee vrouwen gaan in gesprek met Quirine Tjeenk Willink, die vanuit haar rol als advocaat bij Kennedy Van der Laan op een bijzondere manier bijdraagt aan de energietransitie.
Dat verduurzaming in alle mogelijke vormen moet versnellen, daar zijn ze het alle drie over eens en ze proberen dit ieder vanuit hun eigen positie te bewerkstelligen. “Dat doe je door vragen te stellen en ervoor te zorgen dat mensen zich vrij voelen om dat ook te doen, ook al zijn het ongemakkelijke vragen”, zegt De Vries. “Pas dan kom je tot het gesprek over wat nodig is om concrete stappen te zetten en kan je mensen enthousiast maken en de urgentie over brengen”. Daarvoor is het vaak wel nodig om tegen de stroom in te gaan, stelt Wajer, en om juist die prikkelende vragen te stellen die uiteindelijk zorgen voor verbinding en dat er stappen worden gezet.
De urgentie voor een versnelling bij bedrijven aanwakkeren is essentieel in dit proces. Wajer zegt dat ze vanuit haar rol prikkelende en confronterende vragen stelt om in de bestuurskamers eigenaarschap en verantwoordelijkheid op dit thema te stimuleren. Wajer benadrukt dat dit vertragen en verdiepen vraagt. “Het menselijk brein is namelijk geneigd om door te gaan op ingeslagen en bekende wegen en moet dus geholpen worden om open te staan voor andere opties”.
Diverse perspectieven en achtergronden zijn nodig voor een toekomstbestendige transformatie. Tjeenk Willink heeft zich hier altijd hard voor gemaakt binnen haar werkplekken. “Hierin word ik gedreven door mijn kernwaarden: rechtvaardigheid, tolerantie en gelijkwaardigheid”. Voor De Vries is het motiverend dat zij de kans heeft om concrete veranderingen te bewerkstellingen in de financiële wereld. Ook voelt zij een grote verantwoordelijkheid voor de jongere generatie. “Het bedrijfsleven heeft terecht grote commitments gedaan en die zullen we ook moeten realiseren“.
Geen stappen zetten is een groot risico
“Je kan beter honderd bedrijven hebben die het wel doen, maar nog niet perfect, dan één bedrijf dat het helemaal perfect doet.”
De instelling van de drie is dat vooruitgang op duurzaamheid, hard nodig is. Natuurlijk zijn er bedrijven die nog moeten starten en voor hen is het belangrijk om het niet meteen helemaal goed te willen doen. Want dan gebeurt er te lang te weinig en heb je kans dat de vrees voor de onzekerheden en risico’s, die nu eenmaal horen bij een veranderingsproces als verduurzaming, de overhand krijgen. Juist niets doen levert veel grotere risico’s op.
“Je moet proberen te begrijpen waar de angst vandaan komt en hoe deze weggenomen kan worden. Perspectief helpt mensen vaak over de drempel”, zegt De Vries. Tjeenk Willink is het daarmee eens: “Om vooruitgang te boeken moet je ook nuance aanbrengen in je eigen mening en ambitie als dat je dichter bij de ander brengt. Zo kom je uiteindelijk dichter bij het doel.”
Het uiteindelijke doel, een duurzame samenleving, begint dus met het zetten van de eerste stappen , zonder het direct heel groots op te tuigen. Het zetten van die eerste stappen begint met het stellen van prikkelende vragen, het erkennen van zorgen en het enthousiasmeren en overbrengen van de urgentie. Het is een kwestie van niet alleen erover praten maar vooral doen volgens Tjeenk Willink. “Je kan beter honderd bedrijven hebben die het wel doen, maar nog niet perfect, dan één bedrijf dat het helemaal perfect doet.”
