Wegwerpplastic: meerprijs of alternatief
Per 1 juli 2023 gelden nieuwe regels voor ‘het bedrijfsmatig aanbieden van kunststof drinkbekers en voedselverpakkingen voor eenmalig gebruik buiten de voedseluitgiftelocatie’. Feitelijk komt het neer op plastic bekers en voedselverpakkingen die je afhaalt. In afwijking van deze regels zal voor consumptie ter plaatse per 1 januari 2024 een verbod op het gebruik van wegwerpplastic gelden, tenzij de exploitant voldoet aan recycling quota.
Op welke soorten wegwerpplastic zijn de regels van toepassing?
Wegwerpplastic voor consumptie buiten de voedseluitgiftelocatie kent veel verschillende vormen. Voor de hand liggende voorbeelden zijn de plastic drinkbeker bij een concert of het frietbakje van de snackbar. Naast horeca zijn de nieuwe regels echter minstens zo relevant voor supermarkten en winkels, omdat deze bijvoorbeeld ook gelden voor:
• Plastic schaal met voorverpakte maaltijdsalade
• Plastic portieverpakking dessert of ijs voor directe consumptie
• Plastic bakje met snacks zoals noten of crackers
• Plastic portieverpakkingen met sauzen of smeersels
Er zijn veel grensgevallen. Immers is niet altijd evident wat een ‘portieverpakking’ is en zal dit per consument aanzienlijk verschillen. Ook rijst de vraag waarom bij desserts, ijs, sauzen en smeersels alleen ‘portieverpakkingen’ worden gekwalificeerd als bestemd voor eenmalig gebruik – terwijl bij snacks zoals noten of crackers kennelijk wel iedere plastic verpakking meetelt (ook al bevat deze vele porties en is als zodanig niet ‘voor eenmalig gebruik’). Onzeker is of de regels op deze grensgevallen worden toegepast.
Wat houden de nieuwe regels in?
Per 1 juli 2023 moet een meerprijs in rekening worden gebracht voor plastic bekers en voedselverpakkingen die je afhaalt. In feite werkt dit hetzelfde als het verbod op gratis plastic tasjes dat sinds 2016 van kracht is. Net als bij het verbod op gratis plastic tasjes, schrijft de wetgever niet voor welke meerprijs in rekening moet worden gebracht. Exploitanten kunnen dus zelf bepalen hoeveel waarde zij hechten aan deze stimulans om wegwerpplastic te vermijden. De toelichting noemt niet-bindende adviesbedragen die effectief en proportioneel worden geacht:
• € 0,25 voor een beker
• € 0,50 voor een maaltijd (dit kan bestaan uit meerdere containers)
• € 0,05 voor verpakking van voorverpakte groente, fruit en noten en kleine portieverpakkingen
Aansluitend op de verplichte meerprijs voor wegwerpplastic krijgen exploitanten de verplichting om ook een duurzame optie aan te bieden, waarmee klanten de meerprijs kunnen besparen. Dit kan een herbruikbaar alternatief zijn, zoals de harde plastic drinkbeker onder betaling van borg of statiegeld, die al op veel evenementen wordt gebruikt. De andere optie is het aanbieden van producten zonder verpakking, die klanten in hun eigen (‘bring your own’) verpakking afhalen.
Wat betekent dit voor de praktijk?
Per bedrijf en per product zal verschillen welke optie het best werkt. Hoe dan ook blijft de ‘normale’ gang van zaken met wegwerpplastic dus toegestaan, zij het onder betaling van een door de exploitant te bepalen meerprijs.
Enerzijds is er de nodige ophef over de daardoor te verwachten prijsstijging die consumenten bovenop de inflatie zouden krijgen. Per biertje betaalt de consument dan mogelijk € 0,25 extra. Anderzijds zou de prijs van plastic verpakkingen al verdisconteerd moeten zijn in de huidige prijzen, zodat exploitanten ook kunnen volstaan met het inzichtelijk maken van die meerprijs. De prijs van het biertje stijgt dan dus niet, maar een gedeelte daarvan (bijvoorbeeld € 0,25) wordt vanaf nu betaald voor de wegwerpbeker.
De soep hoeft dus niet zo heet gegeten te worden als ze door sommigen wordt opgediend. Het verbod op gratis plastic tasjes is in 2016 relatief geruisloos ingegaan en heeft geresulteerd in een sterke daling van het verbruik van plastic. De nieuwe regels voor plastic bekers en voedselverpakkingen zullen wellicht iets meer aanpassingen vergen. Ook kunnen we ons voorstellen dat het voor veel bedrijven onduidelijk is of bepaalde verpakkingen al dan niet onder deze regels vallen.
Wilt u meer weten? Ons team van de sectie Commercial & International Trade adviseert en assisteert bedrijven bij het implementeren van deze regels in processen en bedrijfsvoering. Neem contact op met Daan van Lier, Renske Sinke of Tosca Bokhove.
Lees hier het artikel: Single-Use Plastics en de uitgebreide producentenverantwoordelijkheid.
