Deze vraag beantwoordde Siebe van Cassel voor NOS op 3 (zie hier het filmpje dat NOS op 3 maakte). Aanleiding was de nieuwe speelomgeving die op 14 juni 2023 beschikbaar werd in het schietspel Call of Duty: Warzone 2. De speelomgeving heet Vondel, maar lijkt erg op Amsterdam. Zo kunnen spelers vechten op de Nieuwmarkt, in Amsterdam Centraal, of rondom het Rijksmuseum. Vorig jaar zat Amsterdam ook al in Call of Duty: Modern Warfare II. Kan dat zomaar?
Het korte antwoord: ja. Hoewel er auteursrecht kan rusten op gebouwen – wat betekent dat ze zonder toestemming van de rechthebbende in beginsel niet gekopieerd/openbaar gemaakt mogen worden – kent de Auteurswet (in artikel 18) een uitzondering voor gebouwen op openbare plaatsen. Deze gebouwen zijn onderdeel van het straatbeeld van een stad, en mogen daarom weergegeven worden zoals ze zich daar bevinden. Wel geldt deze uitzondering alleen voor tweedimensionale weergaven. Voor driedimensionale weergaven (zoals souvenirs of maquettes) is toestemming van de rechthebbende nodig.
Een game waarin spelers kunnen rondlopen op het Oudekerksplein lijkt dus geen probleem. Maar hoe zit het met gebouwen die geen openbare plaats zijn, zoals stadions? Hiervoor kan een andere uitzondering gelden. Wanneer (delen van) deze gebouwen “incidenteel” en als onderdeel “van ondergeschikte betekenis” verwerkt worden in een ander werk, is gebruik toegestaan (artikel 18a Auteurswet). Een voorbeeld hiervan is een wandschildering in de Johan Cruijff Arena, die werd weergegeven in een voetbalgame. De maker van de wandschildering spande een rechtszaak aan tegen de gamemakers, en stelde dat sprake was van auteursrechtinbreuk. De rechtbank overwoog dat de wandschildering geen substantiële bijdrage leverde aan de exploitatie van de game, en wees de vorderingen af.
De producenten van Call of Duty lijken geprobeerd te hebben om vergelijkbare conflicten over speelomgeving Vondel te voorkomen. De namen en onderdelen van de bekende Amsterdamse gebouwen zijn – als je goed kijkt – net even anders. In theorie zou dit juist voor juridische discussies kunnen zorgen. De gebouwen worden hierdoor immers niet meer weergegeven zoals ze zich in het straatbeeld bevinden (het criterium voor de uitzondering in artikel 18 van de Auteurswet). Toch lijkt deze aanpak in de praktijk te werken.
Het is de vraag hoe ver gamemakers kunnen gaan bij het weergeven van bestaande omgevingen. Vorig jaar liet het Conservatorium Hotel weten niet blij te zijn dat het hotel onderdeel was van Call of Duty, maar het lijkt onwaarschijnlijk dat het hotel succesvol juridische stappen kan ondernemen. Dit zou wellicht anders zijn als het hotel een prominente rol in het spel zou spelen, of als spelers bijvoorbeeld geweld zouden kunnen uitoefenen tegen medewerkers van het hotel. Hoeveel speelruimte gamemakers hebben, zal de praktijk moeten uitwijzen.
Zie hier het filmpje dat NOS op 3 over dit onderwerp maakte.
