Juridisch kader en achtergrond
Bedrijven ontkomen er vandaag de dag niet aan om in hun bedrijfsvoering rekening te houden met ESG-factoren (Environmental, Social and Governance, oftewel milieu, maatschappij en governance). Welke maatregelen treft het bedrijf om haar impact op het milieu te beperken, wat is de interne bedrijfscultuur en zijn de omgangsvormen, wat zijn de arbeidsomstandigheden, hoe wordt bijvoorbeeld gezorgd voor diversiteit, inclusiviteit en kansengelijkheid en hoe wordt het bedrijf bestuurd? Allemaal vragen die bij het vaststellen en uitvoeren van een ESG-beleid een rol kunnen spelen.
Het Parijse Klimaatakkoord van 2015 was de katalysator voor de (door)ontwikkeling van Europese regelgeving op het vlak van ESG. Het resulteerde in verschillende verordeningen en richtlijnen zoals de Sustainable Finance Disclosure Regulation (SFDR), de taxonomieverordening, de Non-Financial Reporting Directive (NFRD) de Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD) en aanpassingen van bestaande gedelegeerde regelgeving bij richtlijnen (zoals MiFID II, AIFMD, UCITS en IDD). Een Europese Richtlijn op gebied van duurzame corporate governance is nog in de maak; de Europese Commissie heeft recentelijk haar voorstel voor de Corporate Sustainability Due Diligence Directive gepubliceerd.
Ook in Nederland wordt hard gewerkt om op nationaal niveau invulling te geven aan de in het Klimaatakkoord overeengekomen doelstellingen en deze te verwerken in nationale wet- en regelgeving, bijvoorbeeld met het Nederlandse Klimaatakkoord, de Klimaatwet, het verbod van elektriciteitsproductie met kolen per 2030, wet- en regelgeving op gebied van emissierechten en emissiehandel en door het stimuleren van verschillende Green Deals-initiatieven.
Uit het huidige regelgevend kader volgen inmiddels diverse informatieverplichtingen over de duurzaamheid van de door de onderneming aangeboden (financiële) producten en vereisten ten aanzien van classificatie van en rapportage over de duurzaamheid van het door een onderneming aangeboden product. Dit alles vooral met als doel om meer transparantie te verkrijgen wat uiteindelijk zou moeten leiden tot een stimulans voor steeds duurzamere keuzes. Je zou het kunnen zien als het mogelijk maken van marktwerking ten aanzien van duurzaamheid. Daarnaast worden met de vereisten zakelijke keuzes gestimuleerd die op de lange termijn duurzame voordelen opleveren en daarnaast een bepaalde accountability van het bedrijf en haar bestuurders beogen voor de afwegingen die zij daarbij maken.
Maar ESG-compliance wordt niet alleen (rechtstreeks) ingegeven door vereisten uit toepasselijke wet- en regelgeving. Sterker nog, hoewel de verwachting is dat nadere wet- en regelgeving zal volgen, richt de regelgeving die er nu ligt zich vooralsnog met name op de financiële sector (denk aan banken, verzekeraars, vermogensbeheerders en beleggingsfondsen), grote en/of beursgenoteerde bedrijven en bedrijven die opereren in de grootindustrie. Dat is ook logisch, aangezien daar de grootste winsten geboekt kunnen worden om de (klimaat)doelstellingen te bereiken, en het bovendien grotendeels al gereguleerde sectoren betreft waardoor nieuwe regelgeving makkelijker in te passen en te handhaven is.
Toch komt ook indirect steeds meer nadruk op verantwoorde bedrijfsvoering doordat aandeelhouders, investeerders, leveranciers en klanten (waaronder consumenten) dit steeds vaker verlangen. ESG is namelijk een thema dat hoog op de maatschappelijke agenda staat. Daarom doet wat mij betreft ieder bedrijf er goed aan om ESG mee te nemen in haar bedrijfsvoering en voor zichzelf klimaat-, maatschappelijke- en governancedoelstellingen op te stellen en daarnaar te (gaan) opereren.
Maar met het verwerken van ESG-factoren in de operatie van de verschillende interne bedrijfsonderdelen alleen zijn we er nog niet. De bedrijfsonderdelen die de onderneming heeft geoutsourcet of van plan is te gaan outsourcen, dienen hierbij niet over het hoofd gezien te worden. En daar ligt de uitdaging: hoe hou je grip op de zorgvuldig geformuleerde ESG-doelstellingen en de implementatie daarvan, ook ten aanzien van die bedrijfsprocessen die de onderneming besluit te outsourcen aan een andere partij? Dit artikel bevat een stappenplan met onze suggesties om deze grip op ESG te behouden in de verschillende fasen van een outsourcingstraject; van de selectie van de outsourcingspartner, de contracteerfase, tot en met de uitvoeringsfase van de outsourcing.
