Is schade veroorzaakt door gedekte storm of door uitgesloten gebrekkige kapconstructie? Rechtbank past dominant cause leer toe.
Rechtbank Gelderland 6 maart 2024, ECLI:NL:RBGEL:2024:1229
Kenmerkend aan een evenementenpolis is dat daaronder bepaalde schadeoorzaken zijn gedekt, terwijl andere schadeoorzaken expliciet zijn uitgesloten. In de praktijk blijkt het niet altijd eenvoudig om vast te stellen wat de oorzaak is van een schade. Soms kunnen meerdere omstandigheden aan het ontstaan van de schade hebben bijgedragen.
Dat was ook het geval in de zaak die voorlag bij de Rechtbank Gelderland. Een eigenaar van een stal maakt aanspraak op dekking voor schade als gevolg van het instorten van de stal tijdens een storm. Onder de door hem afgesloten “Alles in één Polis” is schade door storm als gedekt evenement opgenomen. Volgens de verzekerde is de stal door de storm ingestort. De verzekeraar stelt zich daarentegen op het standpunt dat oorzaak is gelegen in veroudering, verrotting en/of slecht onderhoud van de stal. Schade door deze omstandigheden is onder de polis van dekking uitgesloten. Zowel de verzekeraar als de verzekerde hebben hun standpunt onderbouwd met expertiserapporten.
De Rechtbank Gelderland besluit tot het aanwijzen van een eigen deskundige. Deze komt enerzijds tot de conclusie dat de wind een trigger is geweest voor het bezwijken van een balk en daarmee van de constructie. Anderzijds stelt de deskundige vast dat delen van de constructie in gebrekkige toestand verkeerden en dat de storm niet tot instorting had geleid als deze delen in een goede staat hadden verkeerd. De rechtbank oordeelt op basis hiervan dat beide omstandigheden (de storm en de gebrekkige constructie) aan het ontstaan van de schade hebben bijgedragen.
Daarmee is echter nog geen antwoord gegeven op de vraag of voor de schade dekking bestaat onder de polis. Die vraag dient, aldus de rechtbank, bij gebrek aan een causaliteitsmaatstaf in de polis, te worden beantwoord aan de hand van de zogenaamde leer van de dominant cause. Daarbij wordt een gebeurtenis als de rechtens relevante schadeoorzaak gezien als deze gebeurtenis geldt als de meest dominerende oorzaak voor het ontstaan van de schade. Dit moet aan de hand van ‘de regels van het gezond verstand’ worden vastgesteld. Toepassing van deze leer leidt tot het oordeel van de rechtbank dat de gebrekkige constructie als meest dominerende oorzaak moet worden gezien en dat de storm een ondergeschikte factor is geweest in het ontstaan van de schade.
Het oordeel van de rechtbank is interessant vanwege de keuze voor de dominant cause-leer. In de literatuur werd langere tijd betoogd (en dat leek ook in de rechtspraak wel de tendens) dat, bij het ontbreken van een causaliteitsmaatstaf in de polis, de dominant cause-leer zou moeten worden toegepast. De Hoge Raad oordeelde echter in 2021 in de arresten Asr/Bosporus en Supercell II dat een rechter niet gehouden is het causaal verband, bij het ontbreken van een causaliteitsmaatstaf in de polis, aan de hand van de dominant cause-leer te onderzoeken. De Hoge Raad heeft zich niet concreet uitgelaten over de vraag op welke wijze causaal verband wel zou moeten worden vastgesteld en welke omstandigheden bij de keuze voor een causaliteitsmaatstaf van belang (kunnen) zijn. Het is volgens de Hoge Raad steeds een kwestie van uitleg van de verzekeringsovereenkomst, mede op basis van de inhoud en de strekking ervan.
De uitspraak van de Rechtbank Gelderland laat zien dat rechters nog steeds aanleiding zien de dominant cause-leer toe te passen. Hoewel de uitkomst van die toepassing in deze zaak niet onredelijk lijkt, is het jammer dat de rechtbank de keuze voor de causaliteitsmaatstaf niet toelicht. De rechtbank overweegt slechts dat de dominant cause-leer in dit geval de meest passende maatstaf is, zonder in te gaan op de inhoud en strekking van de verzekeringsovereenkomst. Dat biedt de praktijk weinig houvast.
Deze teaser is geschreven door Rosalinde Montulet
Over deze uitspraak verschijnt binnenkort ook een noot in het tijdschrift JA
