In zijn arrest van 15 oktober 2021 (ECLI:NL:HR:2021:1536) heeft de Hoge Raad zich uitgelaten over het toepassingsbereik van de klachtplicht (art. 6:89 BW). De klachtplicht houdt in dat een schuldeiser die een gebrekkige prestatie ontvangt, binnen bekwame tijd na ontvangst het geleverde onderzoekt en, indien het geleverde gebrekkig blijkt te zijn, binnen bekwame tijd hierover aan de bel trekt door bij de schuldenaar te klagen. Doet de schuldeiser dat niet, dan verliest hij alle rechten en bevoegdheden die hem op grond van de tekortkoming ten dienste stonden. Ratio van de klachtplicht is immers het voorkomen dat de schuldenaar door het verstrijken van tijd – waarin hij verondersteldt juist te hebben gepresteerd – wordt benadeeld. Door het (nodeloos) verstrijken van tijd wordt de schuldenaar bijvoorbeeld benadeeld in zijn bewijspositie of de mogelijkheid om de nadelige gevolgen van het gebrek te beperken.
Om te bepalen hoeveel tijd de schuldeiser heeft om te onderzoeken en te klagen wordt gekeken naar alle relevante omstandigheden van het geval. Zo wordt gekeken naar het nadeel dat door de schuldenaar wordt ondervonden door het verstrijken van tijd, het ingrijpende gevolg dat te laat klagen leidt tot verval van rechten, de waarneembaarheid van het gebrek, de aard van de rechtsverhouding en de deskundigheid van partijen.
De Hoge Raad heeft in 2007 in het arrest Brocacef/Simons (ECLI:HR:NL:2007:AZ3531) uitgelegd dat de klachtplicht niet van toepassing is op een nalaten om de overeengekomen prestatie te verrichten. Indien de schuldenaar nalaat überhaupt te presteren, is het ook niet nodig hem te beschermen tegen het in de waan zijn dat de prestatie aan de overeenkomst beantwoordt. In dit arrest van 15 oktober 2021 herhaalt de Hoge Raad dat de klachtplicht alleen van toepassing is op ondeugdelijke nagekomen prestaties en niet (ook) op gevallen waarin geen prestatie is verricht. Dit kan met zich meebrengen dat in een relatie meerdere verbintenissen te onderscheiden zijn en per verbintenis moet worden bekeken of er iets (gebrekkig) is gepresteerd.
