Belangrijke ontwikkelingen voor het werken met zelfstandigen

In Nederland werken steeds meer werkenden als zelfstandige. In de praktijk kan het lastig zijn te bepalen of de werkende daadwerkelijk kan worden aangemerkt als ZZP’er of dat in feite sprake is van een werknemer. Op dit moment wordt een wetsvoorstel voorbereid om partijen op dit punt meer duidelijkheid te geven en schijnzelfstandigheid tegen te gaan. Ook de toekomstige Europese Richtlijn platformwerk kan gevolgen hebben voor de kwalificatie. In afwachting van de nieuwe Nederlandse wetgeving geldt al geruime tijd een handhavingsmoratorium: de Belastingdienst handhaaft momenteel niet actief op schijnzelfstandigheid. Dit handhavingsmoratorium eindigt per 1 januari 2025.

Onlangs hebben de Minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid en de Belastingdienst een update gegeven van de recente ontwikkelingen. De ontwikkelingen volgen uit de ‘Beantwoording Eerste Kamervragen over zelfstandige(n) en hoofdlijnenbrief arbeidsmarktpakket’ van Minister Van Gennip en het ‘Handhavingsplan arbeidsrelaties. Tranche 2024’ van de Belastingdienst. Daarnaast hebben de lidstaten een akkoord bereikt over een Richtlijn Platformwerk.

Hieronder bespreken wij de belangrijkste punten.

In oktober 2023 is er internetconsultatie geweest die zag op het nieuwe wetsvoorstel omtrent het werken met zelfstandigen. Wij schreven hier eerder een artikel over. Kort gezegd moet een nieuwe wet voorzien in verduidelijking van het begrip ‘gezagsverhouding’ zodat het in de praktijk gemakkelijker wordt om vast te stellen of sprake is van een arbeidsovereenkomst.

Het was de ambitie van het kabinet dat de nieuwe wetgeving uiterlijk per 1 januari 2026 in werking zou treden. Op de internetconsultatie zijn echter veel (kritische) reactie binnen gekomen die op dit moment beoordeeld worden. Om die reden is het volgens Minister van Gennep niet meer realistisch dat de wet begin 2025 in het Staatsblad wordt gepubliceerd. Dit zal naar verwachting leiden tot uitstel en de Minister beziet op dit moment wat een redelijke termijn voor de inwerkingtreding is. Wij houden u hiervan uiteraard op de hoogte.

Al langere tijd bestaat het voornemen dat de Belastingdienst vanaf 1 januari 2025 zal starten met de handhaving op schijnzelfstandigheid. Deze datum wordt ook in de nieuwste documenten genoemd en de Belastingdienst bereidt zich daar actief op voor. Hiermee komt per 2025 een einde aan het handhavingsmoratorium.

Op dit moment vinden reeds handhavingsactiviteiten plaats in de vorm van bedrijfsbezoeken en boekenonderzoeken door de Belastingdienst. Wanneer daarbij komt vast te staan dat onterecht wordt gewerkt op basis van een overeenkomst van opdracht (bijvoorbeeld omdat in feite sprake is van een arbeidsovereenkomst) zal de Belastingdienst een aanwijzing geven om de situatie te herstellen. Alleen wanneer deze aanwijzing niet wordt opgevolgd of wanneer sprake is van ‘kwaadwillendheid’ bij de opdrachtgever zal een naheffingsaanslag of boete volgen. Per 1 januari 2025 zal de mogelijkheid van de ‘aanwijzing’ vervallen. Vanaf dat moment kan de Belastingdienst bij een constatering van een onjuiste kwalificatie van de arbeidsrelatie direct een correctieverplichting en naheffingsaanslag opleggen, eventueel met een boete. Het is voor organisaties daarom nog belangrijker geworden om kritisch te kijken naar de huidige overeenkomsten en de daarop gebaseerde praktijk. Uiteraard helpen wij u hier graag bij.

Op 11 maart jl. hebben de Europese lidstaten een akkoord bereikt over een nieuwe Richtlijn Platformwerk. De richtlijn heeft tot doel om platformwerkers te beschermen en schijnzelfstandigheid tegen te gaan. De richtlijn kent een rechtsvermoeden dat de relatie tussen een digitaal platform en de werkende onder bepaalde voorwaarden kwalificeert als een arbeidsovereenkomst. Het is aan het platform om dit rechtsvermoeden te weerleggen. Het akkoord moet nog bekrachtigd worden door het Europees Parlement. Vervolgens hebben lidstaten twee jaar voor de implementatie. Uiteraard zullen wij u op de hoogte houden van de ontwikkelingen.

Het is nu aan partijen om zich goed voor te bereiden op de mogelijke wetswijziging en de opheffing van het handhavingsmoratorium. Wilt u weten of een werkende moet worden aangemerkt als werknemer of ZZP’er? Of wat u kunt doen om de risico’s te beperken? Raadpleeg dan nu ons stroomschema of neem contact met ons op!