Job Worms (1992, Amsterdam) is een multimedia artist die wil ontdekken wat er buiten het bereik van onze algemene perceptie ligt. Door middel van natuur en technologie onderzoekt hij de spanningen tussen het digitale en het fysieke, de structuur en de chaos, tussen perceptie en het onbegrijpelijke.
In 2020 studeerde hij af aan het European Postgraduate in Arts in Sound (EPAS) aan het KASK in Gent. Zijn werken zijn onder anderen te zien in het Design Museum Gent, KIOSK Gent, Ars Electronica en nu ook bij ons. Job presenteert een deel van zijn werk in Kennedy Van der Laan tot en met 08-maart 2024.
Kun je ons meer vertellen over je creatieve proces en hoe een idee zich ontwikkelt tot een voltooid kunstwerk?
Ik wordt in mijn proces geleid door ontdekkingen. Van de werking van een LCD scherm tot de hoeveelheid data die over ons verzameld wordt door big tech, er staat altijd een ontdekking centraal in een project. In mijn hoofd bewaar ik daarnaast technieken en materialen, die ik vervolgens koppel aan een ontdekking. Zo vallen langzamerhand puzzelstukken altijd op zijn plek. Voor de serie ‘Unfold (a topography of the temporal)’ koppelde ik bijvoorbeeld topografische kaarten aan 3D modellen en lasergraveerde ik de uitkomst op handgemaakt papier.
Hoe zou je je eigen artistieke stijl omschrijven?
Audiovisuele kunst geleid door technologie, met een nadruk op contrasten en het aanwakkeren van nieuwsgierigheid. Ik ben gefascineerd door technologie en maak hier graag gebruik van in mijn werk. Voor elke serie gebruik ik andere materialen en ontwikkel ik een nieuwe werkwijze, waar het blootleggen van processen centraal ligt. Voor deze tentoonstelling maakte ik onder meer gebruik van LIDAR, 3D modellen, een eigen deep learning algoritme en lasergraveren. Ik maak ook audiowerk. Voor mijn project ‘Urban Oscillations’ liet ik bijvoorbeeld de trilling van de aarde horen door een stalen plaat en voor Frequency Shift ontwikkelde ik een apparaat dat geluid via de schedel hoorbaar maakt om onze relatie tot luisteren te bevragen.
Zit er een bepaalde thematiek of boodschap achter je kunstwerken?
Ik wil door middel van mijn kunst mijn nieuwsgierigheid overdragen. Ik stimuleer de toegankelijkheid van technologie en nodig uit om apparaten, machines en de digitale wereld open te breken en te ontdekken.
Kun je een specifiek kunstwerk bespreken en uitleggen welke betekenis het voor jou heeft?
Mijn laatste werk en meest conceptuele werk, 'What's mine is yours', waar ik data die door Instagram over mij is verzameld op bonnetjes print, is een poging om eigenaarschap over mijn eigen data te claimen. Dankzij Europese wetgeving is het nu mogelijk inzicht te krijgen in data die van ons verzameld wordt. Nadat ik er achter kwam hoe schrikbarend veel dit kan zijn, ondanks mijn privacybewustzijn, ben ik gaan experimenteren met manieren om hier bewustwording over te creëren. Tijdens het proces heb ik bijvoorbeeld geëxperimenteerd met handel in data om erachter te komen hoeveel onze data ons waard is. Het werk is voor mij een speelse manier om bewustzijn te creëren over de data waarmee we betalen voor gratis online diensten en het belang van Europese wetgeving omtrent privacy, en te stimuleren na te denken over onze relatie met big tech, data en technologie. Door een bon van acht meter lang tentoon te stellen maak ik de data en met name het volume ervan tastbaar en inzichtelijk.
Zie je jezelf als een kunstenaar met een maatschappelijke verantwoordelijkheid?
Kunst en maatschappelijke verantwoordelijkheid zijn onlosmakelijk verbonden. Kunst heeft een belangrijke rol in de maatschappij door mensen uit te nodigen tot andersdenkenden. Kunst toont nieuwe invalshoeken en perspectieven en leert daarmee de maatschappij door een andere bril te kijken.
Zijn er sociale of politieke kwesties die invloed hebben op je kunst?
Politieke kwesties die invloed hebben op mijn kunst hebben voornamelijk betrekking op het Europees recht, zoals de GDPR en de AI act, maar ook het recht op reparatie. Een aankomend project van mij gaat bijvoorbeeld over het openbreken van televisieschermen om de onderliggende techniek bloot te leggen. Schermen zij overal in ons dagelijks leven, maar weten we eigenlijk wel hoe ze werken? Ik pleit dan ook voor openheid van technologie, door onder de motorkap te kunnen kijken stimuleren we nieuwsgierigheid en creativiteit. De subtitel van de tentoonstelling, the right to curiosity, refereert hier aan.
Hoe ga je om met de balans tussen commerciële overwegingen en artistieke vrijheid?
Bij het maken van mijn werk houd ik geen rekening met commercieel belang. Ik maak puur uit intrinsieke motivatie. Bij de uitkomst houd ik geen rekening met de verkoopbaarheid van een werk. Wanneer iemand mijn werk zo interessant vind dat diegene het wil kopen is dit natuurlijk een groot compliment en zorgt voor een gevoel van validatie, maar ik zie dit als bijkomstigheid en zal dan ook nooit werk aanpassen om het aantrekkelijker te maken voor verkoop.
Zijn er uitdagingen geweest op dit gebied?
Ja, en deze zullen er altijd blijven. Kunst en commercie staan in mijn optiek lijnrecht tegenover elkaar. Bij het maken van kunst vanuit commercieel belang verliest het zijn maatschappelijke verantwoordelijkheid, het nodigt niet meer uit tot anders denken maar catert naar massa. Omdat ik mijn kunst niet als commerciële uiting zie, zorg ik ervoor dat ik niet inkomensafhankelijk ben van mijn kunst. Hierom werk ik tevens als sound designer, muzikant en data coördinator. Ik houd minder tijd over voor mijn eigen werk, maar zorg ervoor dat mijn werk zo authentiek mogelijk blijft.
Mocht je geïnteresseerd zijn in wat ik maak, kijk dan vooral op mijn website jobworms.com. Hier vind je installatie- en geluidswerk, zoals een stalen plaat waarop de trilling van de aarde te horen is en een installatie waarbij planten aangeraakt kunnen worden om geluid te maken.