Hoe waren de eerste negen maanden van de Wet Homologatie Onderhands Akkoord (‘WHOA’)? Rechtbanken tonen hun cijfers

Het is alweer bijna een jaar geleden dat de Wet Homologatie Onderhands Akkoord (‘WHOA’) in werking is getreden (1 januari 2021). De WHOA heeft als doel het verbeteren van het reorganiserend vermogen van ondernemingen, door middel van het kunnen aanbieden van een onderhands (dwang)akkoord aan crediteuren (zie ook ons artikel De Wet Homologatie Onderhands Akkoord).

Zo wordt een faillissement voorkomen. Ook biedt de WHOA mogelijkheden voor ondernemingen zonder verdere overlevingskansen. Zij kunnen via een ‘liquidatieakkoord’ uiteindelijk hun onderneming afwikkelen, zonder dat hieraan een formeel (en vaak langdurig) faillissementstraject vooraf moet gaan.

Voordat de WHOA in werking trad op 1 januari 2021 werd de WHOA gezien als een belangrijke ontwikkeling in de Nederlandse insolventiepraktijk, waar de praktijk bovendien om stond te springen, mede in het licht van de economische gevolgen van de coronacrisis. Uiteraard moest aan het wettelijke kader nog invulling worden gegeven in de rechtspraak door de praktijk.

De eerste negen maanden van de WHOA in de praktijk

Zoals misschien bekend staat op rechtspraak.nl maar een klein deel van de totale rechterlijke uitspraken gepubliceerd. Om een goed beeld te krijgen van de daadwerkelijke huidige stand van zaken, hebben wij daarom rechtstreeks contact met de elf Nederlandse rechtbanken opgenomen met aan hen het verzoek antwoord te geven op de volgende vijf vragen over de periode van 1 januari 2021 tot 1 oktober 2021:

1. Hoeveel startverklaringen zijn er in totaal gedeponeerd?
2. Hoeveel van deze startverklaringen zijn in totaal een openbaar / besloten procedure?
3. Hoeveel verzoeken tot het afkondigen van een afkoelingsperiode zijn er in totaal ingediend?
4. Hoeveel afkoelingsperiodes zijn door de rechtbank toegewezen?
5. Hoeveel akkoorden zijn uiteindelijk gehomologeerd door de rechtbank?

Uiteindelijk hebben we van zeven van de elf rechtbanken een reactie ontvangen.¹

De cijfers tot nu toe in een overzicht

De antwoorden van de rechtbanken – in combinatie met de gepubliceerde uitspraken op rechtspraak.nl – hebben geleid tot het volgende overzicht:

Klik op de afbeelding voor een duidelijke weergave.

Wat valt er op aan deze cijfers?

Uit de het bovenstaande overzicht merken wij het volgende op:

• In de afgelopen negen maanden zijn bij deze zeven rechtbanken in totaal 134 startverklaringen gedeponeerd, waarvan in de periode van 1 januari 2021 tot 1 oktober 2021 uiteindelijk ‘maar’ zeven voorstellen tot de homologatie van een akkoord zijn gekomen. Zes keer is de homologatie van een akkoord uitgesproken. Eén keer is het verzoek tot homologatie van een akkoord afgewezen. Om een vergelijking te maken met het aantal faillissementen in dezelfde periode: van 1 januari 2021 tot 1 oktober 2021 zijn 1.581 faillissementen uitgesproken in Nederland.² Een saillant detail is overigens dat het aantal faillissementen in de periode van 1 januari 2021 tot 1 oktober 2021 historisch laag was (ondanks de coronacrisis).

• De besloten procedure is populair bij de ondernemer: bij elke rechtbank wordt door de ondernemer gekozen voor de besloten procedure, namelijk in totaal 118 keer. In tegenstelling tot de openbare procedure, waar ondernemers zes keer voor kozen. Van tien startverklaringen is het onbekend of de ondernemer voor een besloten of openbare procedure koos. Dat betekent dus afgerond 95% besloten procedure en 5% openbare procedure.³

• Ondanks de verwachting voor de inwerkingtreding was dat de afkoelingsperiode een veelgebruikt middel zou zijn op het moment dat een WHOA-traject is gestart⁴, is deze na 134 gedeponeerde startverklaringen ‘maar’ 31 keer verzocht bij de rechtbanken (afgerond 23%). Wel kan worden vastgesteld dat de afkoelingsperiode na het verzoek tot afkondiging daarvan relatief vaak is toegewezen door de rechtbanken (namelijk 25 keer toegewezen ten opzichte van 31 verzoeken, derhalve afgerond 81%).

Dus?

De WHOA wordt wel gevonden door ondernemers, maar heeft nog niet de vlucht gekregen die werd verwacht. Dit zal in belangrijke mate samenhangen met het historisch lage aantal uitgesproken faillissementen. De besloten WHOA procedure is vooralsnog veruit populair en het aantal afkoelingsperiodes lijkt lager dan verwacht.

De WHOA biedt een uitgebalanceerde procedure om een akkoord te verkrijgen met alle of een deel van de schuldeisers. Een belangrijk voordeel van een schulden herstructurering of liquidatie via de WHOA is dat het faillissement en de aanstelling van een curator en een langdurig faillissementsprocedure kan worden voorkomen. De ondernemer blijft, in elk geval in belangrijke mate, in controle over het proces. Dus mocht u voorzien dat uw onderneming niet kan doorgaan met het voldoen van haar lopende verplichtingen, en u overweegt een herstructurering van de schulden of een liquidatie, dan kan WHOA-regeling een adequate oplossing zijn.

Heeft u hierover vragen, of wilt u overleggen, neem dan gerust contact op met één van de leden van het Insolventie & Herstructureringsteam van Kennedy Van der Laan.