Gerecht EU verbiedt registratie merknaam HIJOPUTA

In 2009 registreerde Federico Cortés del Valle López een beeldmerk met daarin de woorden ¡Que Buenu Ye! HIJOPUTA bij het OHIM. López wilde dit beeldmerk gebruiken voor de verkoop van aguardiente, een sterke drank. Het OHIM weigerde de inschrijving op grond van artikel 7, paragraaf 1 onder f van de Gemeenschapsmerkenverordening. Op grond van dit artikel kan het OHIM de inschrijving van merken die in strijd zijn met de openbare orde of de goede zeden weigeren. De reden voor de weigering was het woord hijoputa, dat vrij vertaald zoveel betekent als hoerenzoon. Ook de Kamer van Beroep van het OHIM vond het woord afkeurenswaardig en overwoog dat het publiek in de Europese Unie het als “intrinsiek kwetsend en shockerend” zou opvatten. López ging vervolgens in beroep bij het Gerecht EU, dat als volgt oordeelt.

Beoordeling Gerecht EU

Om de vraag te beantwoorden wie er precies gekwetst en geshockeerd zou worden door de merkinschrijving begint het Gerecht met het vaststellen van het relevante publiek. Het is mogelijk dat dit publiek uit de inwoners van één Lidstaat bestaat, en niet uit de hele bevolking van de Europese Unie. In dit geval gaat het dan om het Spaanse publiek, omdat de woorden in het beeldmerk Spaans zijn (de zinsnede que buenu ye is overigens Asturisch dialect voor wat in het Spaans qué bueno está zou zijn). Het woord HIJOPUTA is groter gedrukt dan de andere woorden en is duidelijk dominant; daarom concentreert het Gerecht zich op de beoordeling van dit woord. Het Gerecht raadpleegt het woordenboek en constateert dat hijoputa daar gedefinieerd is als “(Vulgair) Slecht persoon. Beledigend”. De gemiddelde consument (die blijkbaar een gemiddeld afgesteld moreel kompas bezit, zoals later zal blijken) zal deze uitdrukking als “zeer shockerend en diep onfatsoenlijk” beschouwen.

Argumenten van López

López betwistte niet dat hijoputa op zich een beledigende betekenis heeft. Zijn eerste argument was echter dat mensen het gebruik van de term op een drankfles amusant zouden vinden. Het Gerecht overweegt dat als een deel van het publiek zich wellicht niet stoort aan het woord, dit niet betekent dat het merk ingeschreven kan worden. Er moet voor de beoordeling op grond van artikel 7, paragraaf 1 onder f juist gekeken worden naar het algemene publiek – en dat bestaat uit “redelijke personen met een gemiddelde tolerantiegraad en gevoeligheid”. Het tweede argument van López was gebaseerd op zijn stelling dat hij al honderdduizenden flessen had verkocht zonder dat er klachten van consumenten of consumentenorganisaties waren binnengekomen. Dit is volgens het Gerecht echter niet relevant, omdat het gaat om de intrinsieke betekenis van het woord (zoals blijkt uit het woordenboek) voor het relevante publiek. Deze betekenis wordt niet beïnvloed door het al dan niet bestaan van consumentenklachten.

Andere merken

Daarnaast is volgens het Gerecht het bestaan van andere merken die wellicht ook aanstootgevend zijn, zoals DE PUTA MADRE (betekent zoveel als “heel goed”, maar letterlijk “je moeder is een hoer”), CABRON 49 (in bepaalde gevallen klootzak) en BASTARDO BIANCO, niet relevant omdat deze sterk verschillen van de inschrijving van hijoputa. Verder merkt het Gerecht op dat er al eerder een inschrijving HIJO DE PUTA is geweigerd. Daarnaast kijkt het Gerecht volgens vaste jurisprudentie bij de beoordeling van een oordeel van het OHIM over een merkregistratie niet naar eerdere merkinschrijvingen. Toch blijft het feit dat merken als DE PUTA MADRE, of merken als FUCKING HELL en het bekende FCUK wél, en HIJOPUTA níet, kunnen worden geregistreerd ten minste opmerkelijk.

Vrijheid van meningsuiting

López had ook een beroep gedaan op zijn vrijheid van meningsuiting (art. 10 EVRM), maar het Gerecht maakt hier korte metten mee. Het staat López, zo redeneert het Gerecht, immers vrij om het merk te gebruiken voor zijn drank: het merk kan alleen niet worden ingeschreven. López vertrouwt op art. 10 EVRM, maar had wellicht ook art. 11 van het Handvest van de Grondrechten van de Europese Unie kunnen inroepen. De conclusie was waarschijnlijk hetzelfde geweest, maar wellicht had het Gerecht een uitgebreidere motivatie gegeven en hadden we een inzicht gekregen in de verhouding tussen de beide mensenrechtenregimes. Art. 52 lid 3 van het Handvest bepaalt dat in beginsel de interpretatie van het Handvest volgens de lijn van het EHRM moet plaatsvinden, maar dit is de laatste zin: “Deze bepaling verhindert niet dat het recht van de Unie een ruimere bescherming biedt.”